Ibogaïne is een alkaloïde met hallucinogene effecten op het centrale zenuwstelsel die een soortgelijke werking hebben als die van amfetaminen. Genomen in hoge doseringen veroorzaakt ibogaïne hallucinaties. Chemisch gezien is het een indolic alkaloïde verkregen van een Afrikaanse struik uit Tabernanthe iboga, oorspronkelijk uit Congo en Gabon.
Het wordt traditioneel gebruikt in ceremonies binnen de Bwiti religie. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat ibogaïne een opmerkelijk vermogen heeft om de fysieke afhankelijkheid te behandelen die gepaard gaat met ontwenningsverschijnselen bij het stoppen met middelen als heroïne, methadon en andere opioïden. Om die reden wordt het veel gebruikt als een medicijn voor de behandeling van deze verslavingen.
Ibogaïne bij de behandeling van verslavingen
De meeste studies over de therapeutische effecten van ibogaïne zijn gericht op tijdens de eerste drie dagen van onthouding. Hierbij wordt het gebruik van opioïden sterk vermindert of zelfs compleet geëlimineerd, met een slagingspercentage van meer dan 90%. Ander onderzoek suggereert dat ibogaïne ook nuttig kunnen zijn voor de behandeling van verslavingen aan andere verslavende stoffen zoals alcohol, methamphetamine, nicotine en patronen van obsessief compulsief gedrag.
Over de toepassingen en voordelen van dit krachtige kruid zijn er nog steeds veel vragen, waar de medische gemeenschap het nog niet helemaal over eens is. Sommige onderzoekers benadrukken de gevaren, terwijl andere wijzen op de helende eigenschappen. Een van de grootste verdedigers van het therapeutische gebruik van ibogaïne was een ex-verslaafde die zijn verslaving aan heroïne overwon dankzij de consumptie van deze plant. Dit is de Amerikaanse wetenschapper Howard Lotsof, die verschillende patenten op het gebruik van dit alkaloïde heeft geregistreerd om drugsverslavingen te behandelen.
Ibogaïne-geassisteerde hulp bij opioïdeverslaving
Veel mensen melden aanhoudende positieve effecten na het ontvangen van ibogaïne-geassisteerde ontgifting voor opioïdverslaving, maar veel patiënten krijgen geen adequate ondersteuning na de behandeling. Dit blijkt uit onderzoek gepubliceerd in het Journal of Psychoactive Drugs.
“Ik was geïnteresseerd in dit onderwerp vanwege de groeiende hoeveelheid bewijs dat suggereert dat ibogaïne nuttig kan zijn voor sommige mensen met opioïdenverslavingen,” verklaarde Alan Kooi Davis, een onderzoeker bij Johns Hopkins Behavioral Pharmacology Research Unit en de overeenkomstige auteur van de studie.
“Hoewel ik sceptisch ben over de vraag of het ooit beschikbaar zou komen in de VS, reizen veel mensen naar het buitenland om deze behandeling te zoeken in landen waar het niet gereguleerd is, en het uitvoeren van een onderzoek naar de ervaringen van dit soort ongereguleerde behandeling is een belangrijke stap in de richting van begrijpen onder welke omstandigheden het nuttig kan zijn”.
De onderzoekers ondervraagden 73 mensen die tussen 2012 en 2015 een week ontgiftingsbehandeling met ibogaine in een kliniek in Mexico ontvingen. De meeste deelnemers gebruikten al minstens vier jaar heroïne of opioïden op recept. Veel van de respondenten (45%) rapporteerden een afname van het gebruik van opioïden na de behandeling, terwijl 36% aangaf nooit meer opioïden te gebruiken en 15% meldde geen verandering in het gebruik van opioïden. Vier procent meldde een toename van het gebruik van opioïden.
De meeste deelnemers geloofden dat behandeling met ibogaïne had geleid tot positieve veranderingen in het psychologisch, gedrags- en sociaal functioneren. Maar veel van de deelnemers meldden ook problemen om hun ibogaïne-ervaring in hun dagelijks leven op te nemen. “Ibogaïne-geassisteerde ontgifting is, net als elke andere mogelijke behandeling voor verslaving, geen magisch middel. Niet alleen vallen de meeste mensen terug (wat vergelijkbaar is met andere behandelingen), maar er is een verhoogd risico verbonden aan reizen naar een land waar deze behandeling niet gereguleerd is. We hebben geconstateerd dat deelnemers moeilijkheden hebben opgemerkt die met dit proces samenhangen, zoals thuiskomen en geen ondersteuning ontvangen van de faciliteiten waar ze naartoe zijn gereisd”, vertelde Davis aan PsyPost, een Amerikaanse website over de psyche van de mens.
“Zonder adequate ondersteuning na deze behandeling, is het vrij moeilijk voor mensen om succesvol te zijn in hun herstel van opioïde verslaving. Desalniettemin, voor degenen die in staat zijn om zich te onthouden of hun opioïdengebruik te verminderen, rapporteerden ze verbeteringen in de algehele gezondheid, gemoedstoestand en hun gevoel voor positieve bewegingen / perspectieven in het leven, die ze ten minste gedeeltelijk toeschreven aan hun behandeling met ibogaïne.”
Degenen die op de behandeling reageerden, rapporteerden: “aanzienlijk grotere positieve veranderingen in hun gevoel van dankbaarheid, het vermogen om een meer authentieke persoon te zijn, zin in het leven, waardering voor het leven, ervaring van innerlijke vrede, gevoelens van liefde en openhartigheid, ervaring van vreugde of gelukzaligheid, ervaring van heiligheid in het dagelijks leven, het vermogen om moeilijke of pijnlijke gevoelens te verdragen en het vermogen om met stress om te gaan.”
“Er is veel te leren over deze behandeling”, zegt de onderzoeker. “Er zijn veel potentiële gevaren in verband met de context en acute effecten van de stof, “zei Davis. “En mensen moeten heel voorzichtig zijn of ze deze behandeling in het buitenland overwegen. Tot het moment waarop grootschalige gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken kunnen worden uitgevoerd, moet het bewijs dat we in dit artikel hebben gerapporteerd als voorlopig worden beschouwd.”
Risico’s van Ibogaïne
Een van de belangrijke obstakels die de ibogaïne-gemeenschap ondervindt om het middel door de medische wereld te laten accepteren, is het grote wantrouwen rond zijn mogelijke bijwerkingen. Talrijke wetenschappelijke literatuur benadrukt dat veel verslaafden binnen zes maanden na behandeling weer terugvallen in hun oude gewoonten, maar er zijn zelfs gevallen van sterfte van patiënten die deze behandeling ondergingen.
Ibogaine en de plant zelf, Iboga genaamd, kunnen niet in Brazilië en in verschillende andere landen worden verkocht, omdat er geen wetenschappelijk bewijs is voor de werkzaamheid en veiligheid ervan bij de mens. Daarnaast is de plant giftig, heeft het een sterk hallucinogeen effect en kan gebruik ervan leiden tot psychiatrische stoornissen, omdat het rechtstreeks inwerkt op het centrale zenuwstelsel. Er zijn studies die aangeven dat een 4-daagse behandeling met Iboga-thee voldoende was om chemische afhankelijkheid te elimineren, maar het is al bewezen dat hoge doses onaangename bijwerkingen kunnen veroorzaken, zoals koorts, snelle hartslag en soms zelfs sterfte.